27. mai 2020 – Vegskjeringar er det nok av i dette landet. Dei har ein stor variasjon i farge, mønster og struktur. Utfordringa er å finna ein plass til å parkera bilen. Stundom kan skjeringa kombinerast med andre mtiv (foto nr. 1). Dei tre øvste bileta er frå Seljord i Telemark, det siste frå Stord i Hordaland (ja, eg veit mange fylke heiter noko anna no, men eg brukar dei gamle namna så lenge det er privat).
I Hornelandsvågen på sørspissen av Stord er det ein kort tunnel med gatekunst som i kvalitet overgår mykje av profesonell, alvorstyngd og uforståeleg moderne kunst. Torill Berger er kunstlærar på kulturskulen i Stord. I tillegg til å gleda gåande i tunnelen har ho ikkje andre ambisjonar enn å visualisera draumar og tankeflukt på ein ukomplisert og vakker måte. Eg trudde kvinneportrettet var av Berger sjølv, men så langt vil ho ikkje dra det.
Biletet av ungdomen med køyrebriller er ikkje ferdig enno, men det er så bra også på dette stadiet, at eg gjerne viser det. Brua går mellom Stord og fastlandet. Ballongane viser Bergers fascinasjon for desse «fartøya», som er estetiske både i form og framdrift. Dei er også ein kontrast til den bråkete og målmedvitne trafikken over brua. Kunstverka skal presenterast offentleg når dei er ferdige litt seinare i år. Kunsten i Hornelandsvågen er også ein måte å visa elevane i kulturskulen utfordringane med å arbeida i stort format.
– Eg får ofte lyst til å arbeida med dei gamle ideane, i vissa om at dei vil stå fram i nyttl lys trass i at dei er dei same, sa den amerikanske fotografen Harry Callahan.
Eg har det på same måten. Alle stader eg oppsøkjer på nytt har endra seg sidan sist, som til dømes dette verftet for små og gamle båtar. Eg seier som Askeladden 'Eg fann, eg fann!'. Ein skulle tru tida står stille her. Båtar vert slepte inn og innhylla i plast til det er deira tur. Utsnittet av ein oselvar viser ein båt som er mykje brukt – sjå på dei slittte keipane. Smia med dei gamle maskinene og verktøya er stort sett ute av bruk. Styrehuset til 'Askeladden' er truleg parkert for godt, men ein veit aldri.
Tekstane til denne bloggen kjem til å verta kortare. Kvifor fortelja at solnedgangen er vakker når alle kan så det med eigne auge.
9, mai 2020 – Streif II, ja, slik kan eg halda på, og tekstane vert magrare og magrare. Når eg frå tid til anna ser i fotobøker blir eg likevel freista til å gje att dei inntrykka eg får. Wynn Bullock var ein av dei meste kjende fotografane på den amerikanske vestkysten etter sist krig. Der Ansel Adams legg stor vekt på det teknisk fullkomne fotografiet, med jamn fordeling av toneomfanget i heiile biletet, har Bullock i mange av sine bilete ei svært kontrastrik tilnærming. Store delar av biletflata kan vera kolsvart, og mellomtonar er det smått med. Det høyrest trist ut, men er fascinerande. Å søkja er alt, seier han, er å koma seg attom det som ligg oppe i dagen. Han snur gjerne opp ned på motiv som nærmar seg det abstrakte og det 'mystiske', eller han lagar negative kopiar. Likevel er han alltid nær naturen. Å fotografera menneske er med få unntak ikkje hans greie.
Eg er ikkje i nærleiken av Bullock i mine bilete, men er open for kva som kan skje.
Øvst snittflata i ein ospekubbe. Så ein løvetannplante som har kjempa seg til ein plass i eit industriområde. Der etter eit oversiktsfoto av ein del av det same område, og så tre bjørker mot ein mørk bergvegg – også frå same sykkelturen.
Det er bitkaldt og sterk vind. Eg streifar omkring på måfå. Kanskje dukkar det opp noko vakkert eller interessant. Eg går langs ei strand eg ikkje har sett før. For meg er ei knekt brygge betre enn ei ny og fin. På småsteinstranda like ved ligg to plastjollar som aldri meir kjem på sjøen. Der sjøen skvala mot stranda låg også fleire mindre, mørke steinar der marine småkryp hadde funne feste. To av steinane fotograferte eg på staden. I etterkant såg eg at eg ikkje hadde gjort det bra nok, så eg reiste attende – 40 minutt tur-retur – og tok steinane med meg heim.
På ein annan tur passerte eg ei ung kvinne som blidt lurde på kva eg fotograferte. – Avfall og rust, sa eg. – Då ligg det noko til deg i vegkanten der borte, sa ho. Eg tok den rustfrie suppekjelen og sjøsette han i ein stor vassdam like ved.
Det er rikeleg med hogstfelt på mine kantar. Skogsarbeidarane bryr seg ikkje med å fella pistrete tre som ikkje kan omgjerast i pengar. Her var det likevel den vindblåste vasspytten i framgrunnen som drog blikket til seg.
Grått og lett regn. Kom deg ut! Det er like fint som når sola skin – kanskje finare.
Når nytteskogen er felt, kan dei spinkle bjørkene stå att som filigransarbeid mot himmelen. Eller motivet kan vera meir rufsete, berre dempa av skodde og regn. Det går bra å verna kamera med paraply om det er nokolunde vindstille. Theodor Kittelsen er ein av dei klassiske norske kunstnarane som kan dette med skodde. I tillegg har han skildra Pesten, som i ei litt anna form, og vonleg ikkje like alvorleg, herjar kloden no.
Det hadde vore ynkeleg fatt med Noreg om ikkje landet hadde hatt oljeinntektene. Visse politiske krefter ivrar for at me må byggja ned oljesektoren. Men det viser seg no at landet har dårleg vern på så mange område når katastrofar skjer. På eit industriområde i nærleiken vert store oljekonstruksjonar knuste når dei er utgåtte på dato. I same område kan eg finna restar av fuglar. Ei kråkevenge kan, som her, gje illusjon av ein rovfugl som landar på eit bytte.
Det er ingen stad eg har vandra meir enn i dette området. Eg har lova meg sjølv ein lang pause. Det må då vera ande stader og motiv som også interesserer ein fotograf.
Gamle stiar, ja, men stadig dukkar det opp noko nytt. Som til dømes djupvassrur, eller på latin: Balanus hammari. Dei har eg aldri sett før. I prinsippet har dei om lag same konstruksjon som vanleg strandrur, men er 5-6 cm høge. Desse har bite seg godt fast i ein undersjøisk oljeinstallasjon. Hadde eg ikkje hatt ein viss motvilje mot ordet mirakel, så ville eg brukt det om desse skapningane, og for den saks skuld også om maur, humler og corona. Sistnemnde er usynleg for det nakne auga, men er i stand til å utrydda menneska.
Der eg vansrar er det mykje anna som fangar interessa, som til dømes dei abstrakte maleria til den kinesiske kunstnaren Mya Kwedong. Han vart aldri godteken av det kinesiske kommunistregimet, men arbeida hans har etter kvart fått ei høg stjerne i Vesten. Det same har kunsten til den myanmarske kunstnaren Wo Melange. I motsetnad til Kwedong har arbeida hennar eit mjukt og drøymande uttrykk. Ho arbeider i den postmodernistiske feminismen, som har oppstått i Søraust-Asia og som også har sine utøvarar i Vesten.
Jeg har begynt, ja, men med kva? Same det; det viktigaste er å koma i gang. Eit lite steg om gongen kan gjera underverk. Teksten ligg, inntil vidare, på ein plass med mykje skrot, så det spørst om tekstforfattaren har fått realisert planane sine.
Kontorstolen hat stått ute i vind og regn nokre år. Eg er tilhengar av ombruk, men det går ei grense sjølv for meg. Det skulle ikkje undra meg om stolen fekk sparken medan han framleis var brukande.
Eit iinstrument-panel har også fått sparken. Eg anar ikkje kva det har vore brukt til. Brannhydranten har framleis sin funksjon. Badekaret er dytta ut, men svært mange slike har gjort, eller gjer, nytte som drikkekar for beitedyr.
Slik er det når eg går på kjende stiar og ikkje har den minste von om at noko interessant skal dukka opp. Og når dukkar opp noko er det opp til meg om eg greier å fylla det med meining.
Det var stiv kuling og regn då dagen lysna. Eg gledde meg. Påstanden til den finske fotografen Sammalahti «Til dårlegare ver, til betre bilete» hadde festa seg i hjernen. Han har rett oftare enn eg trur, så det skadar ikkje å prøva. I dette tilfellet var det ei bryggje som lokka; ofte fotografert i godver. Eg må vedgå at eg stod i ly av ei naustur, og med kamera pakka inn i ein plastpose. Etter kvart som bølgjene bryt vert det mange eksponeringar, og dei fleste bilete må kastast i etterkant, men det er greitt så lenge to-tre bilete er gode nok for min indre kritikar. Eg har sett mange flotte fotografi av opprørt sjø. Desse her er i småskalaformat, men det er greitt nok, det òg.
Det er stille når skodda ligg lågt over landskapet. Det er ikkje så mykje meir å seia om det.
Eg ser over teksten til bloggen, og undrast over at eg brukar så mange ord. Eg får seia med fotograf Jonas Bendiksen: «Eg trur eg er ein ganskje vanleg fotograf. Det er svært lite hokus-pokus i det eg gjer.» Så kvifor bruka mange ord? Fotografen Bruno Barbey seier at fotografiet er det einaste språket som kan bli forstått i heile verda. Så kvifor pøsa på med eit kuratorspråk som forvanskar det heile?
– Til dårlegare ver, til betre bilete, seier den verdskjende finske fotografen Pentti Sammallahti. Det er med dette som med alle andre sitat av kjende fotografar; ta det med ei klype salt. På den andre sida – det er verdt å prøva. Så eg reiste til ein av mine yndlingsstader. Det var yr i lufta. Kanskje blir det bra når eg har vore ute mange fleire uversdagar, til ulike stader. Det må då vera noko i påstanden til Sammallahti.
Når eg reiser på Austlandet eller i Sverige ser eg ofte vakre bjørker. På Vestlandet er dei fine på ein annan måte. Det er meir spor av eit tøft liv. Nokre stader står dei einsame og spinkle att etter at granskogen er hoggen. Eg ønskjer meg fleire bjørker.
Det trengst innleigd mannskap til tiidsavgrensa arbeid i næringslivet. Det kallast gjestearbeidarar. Som oftast bur dei i brakker. Det er ein del slike i landsdelen min. Arbeidarane reiser når arbeidet er gjort. Brakkene blir ståande eller flytta. Kanskje er dei tenkt brukte på nytt. Fleire stader har eg sett forfallet kome så langt at renovering ikkje løner seg. Eg kunne budd i ei brakke om eg hadde vore åleine. Er ho god nok for ein gjestearbeidar bør ho vera god nok for mange andre òg.
