Obsfoto

Kunst blir uangripeleg dersom det ikkje er lov å harselera med han. Eg opplever like mykje at ein del av samtidskunsten driv ap med meg og mange andre. Eg godtar at eg ikkje skjønar, og at eg kanskje går glipp av noko stort. Men dermed vert også kunsten likesæl eller lattervekkande for meg.

Kunsten til Lisboa-baserte Emily Wardill har ein slik verknad. Fram til 26. mars stiller ho ut i Bergen Kunsthall. Arbeida er delt i tre under fellestittelen «Matt black and rat»:

1. Film fordelt på to rom

2. Skjorter på vegg

3. Bokstavar fordelt tilfeldig på mørke, innramma flater (rayogram)

Fem skjorter er dyppa i gipsvelling og hengde på vegg etter dei er størkna. Berre ei skjorte på kva vegg. I det største rommet er eine langveggen ubrukt. På golvet gaular ein høgtalar. Bokstavane i den eine ramma er strødde tilfeldig på flata. På den andre dannar dei spegelvende personnamn. Eg forstår det ikkje, og grip difor til bruksrettleiinga. Kunstverka  « – handler om kommunikasjonens ugjennomtrengelighet. I disse arbeidene iverksettes ulike tilstander av flytende omskiftelighet og overskridelse, hvor fysiske gjenstander antar talens poetiske og flertydige tonalitet.» Som eg skulle sagt det sjølv.

«Både skjortene (som referer til origami) og rayogrammene (som refererer til konkret poesi), er uttrykk for én forms ønske om å bli til en annen form; flatt papir som forsøker å bli tredimensjonalt eller ord som vil bli bilder.» Som eg skulle sagt det sjølv. Når forklaringa ikkje skjønar seg sjølv og hyller seg inn i steinull, glava, saueull og tjukk røyk, då er det på tide å koma seg ut i frisk luft.

Det siste fotoet er mitt. Her drøftar eg, i ein visuell parafrase, forholdet mellom marxistiske teoriar og den endelege løysinga slik proletariatet opplever det, sett i lys av postmodernismens eskapisme. Nesten som eit gravferdsrituale: Av blod er du komen, til blod skal du bli.

I går var det null grader, eit tynt islag på vatnet med eit tynt snølag og eit tynt lag med sol oppå der att. Forstå det den som kan.

Eg hadde nesten gjeve opp favorittområdet «mitt». Dei siste åra er det sakte men sikkert blitt tømt for metallavfall og anna rusk og rask. Eg stikk innom av og til, som på refleks, eller som på imperativet: gje aldri opp.

Og forsyne meg, det var litt å finna sist eg var innom. Dei som kjem med nytt skrap må ha lese tankane mine. Lite lys og kaldt, og ja, eg skulle hatt stativ og eit anna kamera. Men det er betre å ta bileta der og då enn å risikera at motivet er borte når eg kjem kjem att med fullt utstyr og pelshue. I motsetnad til dyre- og fuglefotografen veit eg at motiva mine står i ro. Utfordringa er å finna dei og å få fram essensen i noko som i utgangspunktet ser vonlaust ut.

… heiter det i ein svensk song. Uttrykket er religiøst, og passar i grunnen ikkje til desse bileta.

Men først, dette er innlegg nr. 200 sidan denne bloggen vart oppretta. Det har vore fotobloggar meir kortliva enn denne. Eg feirar med te og eit par kakekjeks.

Og så til vindmøllene på Fitjarfjellet. Det første fotoet er av to bambusblad, med eit samla vengespenn på 7 cm. Motivet har ein viss slektskap med foto nummer to. Men på ei kommersiell mølle er kvart blad på ca førti meter. Eg  var blant vindmøllene ein gong i fjor òg, men måtte gje tapt for regnet før eg kom til topps. Denne gongen var det kald vind og drivande skyer. Har du sett éi vindmølle, så har du sett alle. Og like monotont svisjar dei rundt så sant vinden er lagleg.

Sist var himmelen grå og danna eit anna bakteppe enn denne gongen. Når eit fargefoto vert gjort om til svart-kvitt, kan du sjonglera med alle fargane På det øvste av dei to nederste er blått kraftig mørkna, og gult (graset) er lysna. På det andre er begge fargane lysna.

No er møllekvoten fylt for lang tid framover.

Nokre dagar når eg går tur, kjem mosjonen i første rekkje. Fotograferinga blir tilfeldig. I beste fall oppstår det ein fellesnemnar som ikkje er tilsikta. Desse bileta frå sist veke er tekne i småregn eller skodde, og då er det nesten uunngåeleg at silhuettane dominerer. Dei er mest som skrifteikn, enten dei står mørke mot lys bakgrunn eller lyse mot svart bakgrunn. Dimensjonane varierer også sterkt. Det er teikn som brytest ned av naturen sjølv, i varierande tempo.

Dagar med såkalla drittver er like utfordrande som solskinsdagar for somme av oss.

Hittil i vinter har det vore vanskeleg å hosta opp nokon entusiasme for totgrafering. Eg les fotobøker og -tidsskrift for å bli inspirert. Så ser eg ut vindauga, og der er alt hundre gonger tristare enn det eg ser i blad og bøker. Men dei få gongene sola og frosten har gledd meg, så har eg trass alt kome heim med med noko som er blitt arkivert. Til arkivet, til arkivet… det er nesten som eit mareritt. Eg har to foto på vegg heime. Det eine av dei er ikkje ein gong mitt.

I dag las eg eit råd eg har høyrt mange gonger: Bannlys detaljar i motivet som ikkje gjev meining i biletet. Ver kritisk til det du ser i søkjaren.

Som motsats kan det vera verdt å minnast det Roland Barthes seier om den vesle, uvesentlege detaljen som dreg auga til seg, og som beint fram kan irritera; det er stundom nett den detaljen som kan gjera biletet verdt å sjå.

Bileta her er frå sist veke.

Det finst dagar som er 110 prosent gråe, eller som turkameraten seier: det finst ikkje stor nok blendar til slikt ver. Men i staden for å gå på veggene heime, køyrer eg til sentrum i den vesle byen. Regnet er moderat, men saman med vind, kamera og paraply er det ein dårleg kombinasjon. Motiva er så daglegdagse og kjedelege at ingen bryr seg om dei. Når eg kjem heim er knapt nokon av bileta verdt å ta vare på. Eg slår fast at vind er greitt, regn er ugreitt.

Eit handlesenter gjev livd både for meg og mannen med stokken. Ingen av oss har tenkt oss inn på Burger King. Like ved bilen kryssar eg gata i eit gangfelt. Opp med paraplyen, fram med kamera, blendar 2,8.

To dagar før oppsøkte eg eit motiv som eg såg for ti år sidan, og som i tida seinare har vakse seg finare og finare for mitt indre blikk. Det var ein av dei sjeldne gongane eg hadde med stativ. Men motivet hadde falma på desse åra, og hamna i den digitale søppelkorga. Men om turen er aldri så mislukka kan det henda eg finn småting på bakken. Dei tek eg med meg heim og gled meg til å fotografera dei under kontrollerte forhold. Då har eg litt att for strevet.

Gårsdagen – 1.nyttårsdag – kom som ei gledeleg overrasking. Snøen låg lett i landskapet og skapte den visuelle opplevinga eg elskar på denne tida av året. Eg kunne gå rett inn i det praktfullt banale. Måtte det vara! tenkte eg. Måtte det bli kaldare!

I dag er snøen borte. Regnet kjem i kraftige byger. Så det blir lesing av mørk litteratur («Fluenes herre»), kakebaking og lytting til vedunderleg og langsamtflytande klunkemusikk. Det er ingen tittel på omslaget, men musikken er av Keith Kenniff. På innsida av omslaget er det ein stygg drapshistorie som eg ikkje får til å stemma med musikken.

Me må stundom ned i mørkret for å kunna setja pris på lyset. La ikkje noko bli sjølvsagt, ikkje ein gong den lett snøpudra naturen.

Entreprenøren har si eiga form for julehelsing.

Fotograferinga er minimal på denne tid av året. Gløden er ikkje på topp. Men dei er i alle fall ferske, dei to enkle motiva som ligg ved her. Eg er fascinert av Harry Callahans forsøk med enkle plantedelar mot lys bakgrunn, og mange andre (og eg ) har hatt glede av same type motiv. Eg vonar å kunna reindyrak temaet neste år både i minus- og plussgrader.

Det andre er rim på ei svær jernplate.

To bøker er det blitt i år, med is og tre som tema. Det er svindyrt (alt er relativt), men nokre gleder skal ein ha. Gleda ligg i å ta steget frå tanke til handling, å ha tru på at bileta er gode nok til ei bok, og å sjølv ta ansvaret for utforming av bøkene. Så får det våga seg om opplaget berre er på to til fem ekksemplar.

God jul og godt nyttår til de som følgjer bloggen!

Éin månad til mørkaste dagen på året. Det vart ikkje betre etter at overgangen til sommartid tok litt av ettermiddagslyset frå meg. Det blir færre turar med kamera og oppdagarglede. Men pausar trengst. Eg gled meg til vinter og frost, med is på vatn og pyttar. Dei har same meining for meg som solnedgangar for andre.

Har nett kosa meg med ny fotobok, med bileta til Anders Beer Wilse. Rart å sjå korlies han opplevde Noreg for hundre år sidan, med sitt primitive fotoutstyr. Vel, primitivt og primitivt – det finst bilete i boka som mang ein moderne fotoentisiast kan misunna han. Eg tek også stadig fram «Chaos» av Josef Koudelka. Nokre av panorammabileta hans er meistarlege. Så kvifor kan ikkje også eg fotografera panoramisk, med mitt enkle kamera? Eg finn motiv som høver til den slags, og så klipper eg fotoa oppe og nede. Ekte panorama er det ikkje, men for meg gjer det same nytten.