Obsfoto

Det finst dagar som er 110 prosent gråe, eller som turkameraten seier: det finst ikkje stor nok blendar til slikt ver. Men i staden for å gå på veggene heime, køyrer eg til sentrum i den vesle byen. Regnet er moderat, men saman med vind, kamera og paraply er det ein dårleg kombinasjon. Motiva er så daglegdagse og kjedelege at ingen bryr seg om dei. Når eg kjem heim er knapt nokon av bileta verdt å ta vare på. Eg slår fast at vind er greitt, regn er ugreitt.

Eit handlesenter gjev livd både for meg og mannen med stokken. Ingen av oss har tenkt oss inn på Burger King. Like ved bilen kryssar eg gata i eit gangfelt. Opp med paraplyen, fram med kamera, blendar 2,8.

To dagar før oppsøkte eg eit motiv som eg såg for ti år sidan, og som i tida seinare har vakse seg finare og finare for mitt indre blikk. Det var ein av dei sjeldne gongane eg hadde med stativ. Men motivet hadde falma på desse åra, og hamna i den digitale søppelkorga. Men om turen er aldri så mislukka kan det henda eg finn småting på bakken. Dei tek eg med meg heim og gled meg til å fotografera dei under kontrollerte forhold. Då har eg litt att for strevet.

Gårsdagen – 1.nyttårsdag – kom som ei gledeleg overrasking. Snøen låg lett i landskapet og skapte den visuelle opplevinga eg elskar på denne tida av året. Eg kunne gå rett inn i det praktfullt banale. Måtte det vara! tenkte eg. Måtte det bli kaldare!

I dag er snøen borte. Regnet kjem i kraftige byger. Så det blir lesing av mørk litteratur («Fluenes herre»), kakebaking og lytting til vedunderleg og langsamtflytande klunkemusikk. Det er ingen tittel på omslaget, men musikken er av Keith Kenniff. På innsida av omslaget er det ein stygg drapshistorie som eg ikkje får til å stemma med musikken.

Me må stundom ned i mørkret for å kunna setja pris på lyset. La ikkje noko bli sjølvsagt, ikkje ein gong den lett snøpudra naturen.

Entreprenøren har si eiga form for julehelsing.

Fotograferinga er minimal på denne tid av året. Gløden er ikkje på topp. Men dei er i alle fall ferske, dei to enkle motiva som ligg ved her. Eg er fascinert av Harry Callahans forsøk med enkle plantedelar mot lys bakgrunn, og mange andre (og eg ) har hatt glede av same type motiv. Eg vonar å kunna reindyrak temaet neste år både i minus- og plussgrader.

Det andre er rim på ei svær jernplate.

To bøker er det blitt i år, med is og tre som tema. Det er svindyrt (alt er relativt), men nokre gleder skal ein ha. Gleda ligg i å ta steget frå tanke til handling, å ha tru på at bileta er gode nok til ei bok, og å sjølv ta ansvaret for utforming av bøkene. Så får det våga seg om opplaget berre er på to til fem ekksemplar.

God jul og godt nyttår til de som følgjer bloggen!

Fyrste gong eg såg dette biletet måtte eg straks finna ut kven som hadde laga det, så flott som det var.  Biletet, det heiter Betty, er eit maleri, måla i fotorealistisk stil. Skaparen er Gerhard Richter, ein av de mest kjende tyske kunstnarane etter krigen. 

Richter er i dag ein eldre mann. Med ein stor og omfattande produksjon har han sett djupe spor etter seg, og påverka ein heil generasjon av kunstnarar, skal ein tru kunstleksikona. Nokre av arbeida hans er omstridd av kritikarane, fleire meiner kan bikkar mot klisjèane.

Richter er allsidig og har arbeida både abstrakt og (foto)realistisk. Påverknaden frå fotografiet skin ofte igjennom. Han har uttalt at etter krigen har fotografiet blitt viktigare enn maleriet, og at maleriet bør streva etter å facinera like mykje som fotografiet. Enkelte kritikarar viser til Richter som døme på det som har hendt maleriet i etterkrigstida. At det har blitt mindre viktig som kunstuttrykk.

Men tilbake til Betty. Ho er som sett gjennom eit kameraobjektiv med tydeleg djubdeskarpe. Det er ei kvinne i ei slåande kvit drakt med raude blomar, fanga akkurat i det ho snur seg vekk. Eit portrett utan andlet, det er drakta ein først legg merke til. Eg må lura på posituren, kvifor er ho fanga akkurat når no snur seg? For meg er Betty ei hyllest til fotografiet. Den fryste augneblinken si gåte. Det var ei av dei første bileta eg såg som fekk meg hekta på kunst. Og på fotografi.

"Jo mer overbevisende et fotografi er, desto mindre kan jeg si om det"

(Roland Barthes - Det lyse rommet)

Det er en uttalelse det er verdt å bruke tid på en mørk og klar vinternatt. Altfor ofte har vi behov å tolke og forstå, og ikke minst kunne si noe fornuftig om hvorfor et bilde eller ei fotobok er bra. Det er fort gjort å ødelegge hele magien med å snakke og analysere et bilde i hel.

Dette inlegget kommer uten bilde; noen kunne jo tro at jeg anser det som et bilde som inngår i kategorien overbevisende. Men hvordan skulle jeg kunne vite som er overbevisende for deg.

Éin månad til mørkaste dagen på året. Det vart ikkje betre etter at overgangen til sommartid tok litt av ettermiddagslyset frå meg. Det blir færre turar med kamera og oppdagarglede. Men pausar trengst. Eg gled meg til vinter og frost, med is på vatn og pyttar. Dei har same meining for meg som solnedgangar for andre.

Har nett kosa meg med ny fotobok, med bileta til Anders Beer Wilse. Rart å sjå korlies han opplevde Noreg for hundre år sidan, med sitt primitive fotoutstyr. Vel, primitivt og primitivt – det finst bilete i boka som mang ein moderne fotoentisiast kan misunna han. Eg tek også stadig fram «Chaos» av Josef Koudelka. Nokre av panorammabileta hans er meistarlege. Så kvifor kan ikkje også eg fotografera panoramisk, med mitt enkle kamera? Eg finn motiv som høver til den slags, og så klipper eg fotoa oppe og nede. Ekte panorama er det ikkje, men for meg gjer det same nytten.

Gjestefotograf: Lars E Bø.   Kommentar: Olav Bjørkum

Solnedgangen er eit sensibelt punkt for mange fotografar. Altfor banalt til å befatta seg med, meiner nokre. Lars E. Bø kastar seg over fine solnedgangar utan å bry seg om kva som er mote  til ei kvar tid. Eg gjer det same sjølv, når eg får sjansen. I politikarspråket heiter det at «eg er audmjuk overfor…», men kan ein bli meir audmjuk, og liten, enn i opplevinga av ein vedunderleg solnedgang? Ta det til deg, og bruk kamera. Når eg ser alle solnedgangane som kjem på trykk på lesarsidene i lokalavisa, så kan eg forstå at sjangeren er i miskreditt. Men det du ser på eit lite, overarbeidt og dårleg trykt foto er milevidt frå det du sjølv opplever i naturen, og truleg kan du sjølv, med litt varsam bruk av verkemidlar, skapa noko fint i etterkant.

Dei to bileta her er ikkje tradisjonelle solnedgangar. Bilete nummer to, med regnet som slører solstrålane, er så minimalistisk og stillferdig som det kan få blitt.

To bilete frå ei bursdagsfeiring. Dei er tatt tidleg om morgonen med mitt sære og litt latterleggjorte kamera, Sigma DP 2 Merrill. Det er handhalde på ISO 400, og utan innebygd stabilisering er resultatet overraskande bra. Lyset er såvidt tilstades, derfor ein del undereksponert. Ja, det var teknikken. Så det så.

Det er inga skam å erkjenna at nervene ein hende gong kan vera litt frynsete. Det roar seg når eg kjem inn i ein park med røslege tre som ser ut til å ha stått der sidan Metusalems tid. Bartrea ensar ikkje hausten. Lauvtrea dekkjer langsamt bakken med gullet sitt. Det undrar meg at eg – etter å ha vore omgjeven av all fargeprakten – lagar svart-kvitt bilete når eg kjem heim. Berre over hostabladet legg eg eit gyllent skjær. 'Apenes skrekk' i vår nordiske flora har eg aldri forstått meg på, men den filigransliknande bjørka er kjend og kjær.

Eit par dagar seinare er eg inne på ein leikeplass, og det er som eg høyrer gutars frydefulle brumm-brumm i sandkasen og jentenes stillferdige pusling i kjøkenet (var eg kjønnsdiskriminerande no?). Og så slår det meg at at alle leikene er i plast. Store mengder plast. Eg funderer ofte over plast – som eg sjølv også brukar og stadig fotograferer – og eg frys litt på ryggen. – Eg kan ikkje gjera noko med det, seier eg feigt til meg sjølv. Kanskje den handleposen eg brukte i går kjem på avvegar og etter ei stund smuldrar opp i naturen og gjer kål på nokre småkryp eller fuglar? Eg veit at i verdssamanheng er det langt verre enn som så.