Obsfoto

Forundringa er stor over alt ein kameraprodusent puttar inn i eit kamera. Funksjonar eg ikkje har bruk for, og som sikkert gjer apparatet dyrare enn nødvendig – til dømes video. Fleire enn eg har truleg ønskt seg noko enklare. Det har den tyske kameraprodusenten Leica tatt konsekvensen av. Det siste kameraet deira er utan både utan skjerm på baksida og video. Hurra? Prisen: ca 60.000. Takk og farvel.

Nokre slentrefoto frå vandring i ein liten by, Leirvik. Solskinet og ein benk å sitja på er det viktigaste. Fotograferinga kjem i andre rekke. Likevel er blikket skjerpa.

Eit par glimt også frå Ryvarden fyr, på grensa mellom Hordaland og Rogaland. Løvetann slår rot over alt. Flott. Snakk ikkje stygt om løvetannen!

Det blir skumla bak ryggen min at eg berre er opptatt av å fotografera stein i ulike storleikar. Ikkje noko kan vera meir feil. Kvinner, vin og song, seier no eg – utan at det blir så mykje av den slags heller. På ein rusletur langs stranda kan det dukka opp rare og fine ting, som til dømes eit tørt og skjørt tareblad. Enno ein gong hadde eg gløymt å ta med Co-op-handleposen. Men tarebladet kom trygt heim og vart fotografert under kontrollerte forhold. I fjøra er det også rikeleg med steinar tettpakka med rur. Oj, der sneik det seg inn ein stein likevel.

Du veit kva lubbesild er? For nokon er denne salta og tørka varianten av sild ein delikatesse. Det er også mogleg å spela ein melodi eller fleire på lubbesild. Eg har høyrt det sjølv, på to seriøse konsertar. Og metallband; eg brukar 0,4 prosent av tida mi til å fotografera slike.

Stranda eg nemnde har ein fin turveg like ved. På denne tida er landskapet ikring fylt av kvitveis, gaukesyre, kusymre og vårkål. Det er banale motiv, men eg kan ikkje godt gå forbi utan å gjera noko med det.

– Det er eit privilegium å leva i konflikt med si tid. Kvar augneblink er ein medviten om at ein ikkje tenkjer som andre. (Forfattaren E.M Cioran).

Kva har dette med ein tur til Austevoll å gjera? Svært lite. Kanskje det har noko med foto å gjera; å vera heilt fri (innbiller eg meg) til å gjera som eg vil utan sideblikk på reglar og gode råd eg i beste meining blir pådytta. Då kan eg kanskje bli ein god fotograf. Du har kanskje lese denne, eller tilsvarande overskrifter: «10 gode tips for bedre landskapsbilder.» Då er mitt tips: Gje blaffen! Eg avviser ikkje lærdom, men bortsett frå det: Gje blaffen!

Eg har møtt fotografar så opptatte av å gjera alt etter boka at dei så å seia trykkjer på utløysaren med påhalden finger. Sjølv når dei eksperimenterer må det gjerast på rette måten. Gje blaffen! Det er sett på spissen, men verdt å tenkja over.

Kameraten og eg var i Austevoll denne veka. Målet var å fara over det meste av kommunen utan å stressa, så det vart mest ein rekognoseringstur i tilfelle me fann noko verdt å venda attende til. Ferja «Herlaug» førde oss over fjorden. Te eller kaffi mot 15 kroner i myntboksen. Fint at dei stolar på oss.

Mykje av skogen på vestsida av Austevoll er blåst over ende. Tømmer som er raska saman ser ut som B-vare. Elles fell eg i stavar over dei merkelegaste ting. Eit stykke aluminium som reiser seg mot himmelen. Ein tekst på eit ferjeventerom – den er i alle fall eit kompliment. Ein steingard som følgjer eit søkk i landskapet. Ei grav med ein øydelagd trekross; kransen vitnar om at i alle fall nokon har brydd seg om den som for andre er namnlaus og utan alder.

Kvifor må det alltid handla om noko? Kvifor må fotografia mine alltid representera ei handling eller ei djupare meining? Kvifor må eg for all del unngå klisjeane, eller kan klisjear i visse tilfelle ha sin misjon? Eg greier ikkje svara på slike spørsmål. Fotolæraren Jörn Colberg seier dei fleste tar klisjear jamnleg, og at det ikkje er noko gale i det. Samstundes seier han at klisjear utfordrar ingen; i staden stadfester dei (kva?).

Kanskje klisjeane viser det trygge og normale, samstundes som me blir litt matte: Ikkje no igjen!

Francis Hodgson har ein enkel definisjon på det gode fotografi: Det er ikkje laga berre for å bli sett, men for å setja tankane i sving.

Eg held meg unna den lærde gjengen, betrevitarane og vørksjåppane, vel vitande om at eg kan glipp av noko viktig. Dette er ikkje omvendt sjølvskryt. Eg trivst best i mi eiga fotografiske boble. Men også den kan ha pustehol til verda utanfor.

Jakt på kjempesteinar gjev i alle fall mosjon og fine opplevingar. Det første biletet viser den største frittliggande steinblokka i Noreg, Skipheller, rett sør for Odda sentrum. 65.000 tonn. Den kom med isen, og la seg til ro for mange tusen år sidan. Vidare ein elvestein endå litt lengre sør for sentrum. Så detalj frå ein mosegrodd stein i Buerdalen, like ved Folgefonna. Treet som veks på ein stein er frå grenda Fykse ved Hardangerfjorden. Heile grenda er bygd på eit gamalt steinras, det største i Hordaland. Mange av steinane er så store og spesielle at dei har fått eigne namn.

Spaltisten Tim Clinch i Black + White Photography arrangerer fotoarbeidskurs:  «Eg vil, på ein hyggeleg måte, få deg ut av komfortsona. Få deg til å tenkja, og til å fotografera på måtar du aldri har gjort før.»

Arbeidskursa vert haldne i Spania og Bulgaria «i vakre omgivnader der me kan ta vakre bilete, eta god mat og nyta det gode fellesskapet.»

Snakk om komfortsone! Og den gode Clinch tek til vanleg bilete som ikkje er alt for utfordrande, korkje for kjensler eller intellekt.

Eg tenkjer sjeldan på komfortsona, og eg vil gjerne ta estetisk vakre bilete. Det å koma ut av komfortsona kan vera alt frå ein lang og strabasiøs tur for å nå eit mål, til å gå inn i ein situasjon som mentalt byr deg imot. Eller til å utforska nye teknikkar som gjev resultat du ikkje kunne drøymt om.

Eg  reiste til Odda for å fotografera største steinen i Noreg. Den veg 65.000 tonn. Det vart ikkje noko eksepsjonelt foto. På same turen ville eg ha bilete av ein annan frittståande stein. Eg måtte klatra i bratt ur for å koma fram til han. Det har, i fotografisk forstand, lite med komfortsona å gjera. Men Oddmundsteinen gjorde inntrykk. Han spratt ut av fjellsida midt på lyse dagen 12. mars 1978 og hamna med spissen ned midt ute på eit jorde. Rotary i Odda har spander ein plakett på steinen, med bøn om at han får stå i fred.

Dagen i Odda var så grå han kunne verta. Eg måtte gjera som Ansel Adams; visualisera. Sjå for meg kva eg ville ha ut frå eit tilsynelatande håplaust utgangspunkt.

Til bileta: Oddmunssteinen får snakka for seg sjølv. Sigarettøskja fann eg ved den vakre Furebergfossen i Hardanger. Øskja vart for meg viktigare enn fossen. Det varme fotoet er av maling som flassar av på ein konteiner. Dei tre tindane er frå ei aluminiumplate på ein industriarbeidsplass.

For knapt ei veke sidan la eg inn eit bilete av to plastsekker fulle av plast. Min hardaste kritikar seier eg skulle fotografert dei i overskya ver, ikkje i solskin. Men kven bryr seg vel om to plastsekker? Eg vart likevel ikkje kvitt tanken på den påstått fatale bommerten, så for to dagar sidan var eg på plass att med kamera. Som ved eit mirakel var det to plastsekker der, pluss ein tredje. Og det var overskya. Denne gongen stod dei svært ulagleg til, mellom ein konteiner og ein palle med anna avfall. Eg gjekk inn i næraste butikk og spurde om eg kunne få flytta sekkene ti meter til venstre, og setja dei på plass att etter fotograferinga. Ja, meir enn gjerne, og hvis eg ville kunne dei henta trucken og flytta pallen. Det trong dei ikkje. Så var det (som vanleg) ned på kne med trafikken støyande rundt meg. Og difor vert det ein reprise her – pluss litt skyer i ein gravemaskingrabb.

Kanskje har nokre arbeidskameratar meska seg med nistematen i friluft. Då set nokre striper majones ein ekstra spiss på brødet. Tuben vert kasta i næraste konteinar når han er tom. Tom og tom – kråka veit betre. Ho hakkar laus på tuben og får med seg det som måtte vera att. Og eg tar med meg heim det som måtte vera att av tuben. Stativ, blendar 22, overskya. Det er eit heilt arbeid å ta seg av det som andre kvittar seg med.

Etter middag les eg «Kunstforum». Fordelen med det tidsskriftet er at eg skjønar nesten ikkje noko av det som står der. Nummeret handlar om åndelege kunstverk, kunst og spiritualitet, og om andre dimensjonar. Her blir Tommy Olsson sitert på at «Å våkne til en ny dag av mas og faenskap er en åndelig opplevelse.» Elles seier han mykje bra. Josefine Lyche «ønsker å hensette sine tilskuere til en annen dimensjon og komme fra det med en utvidet bevissthet om mennekets plass i universet.»

Det med min plass i Universet er eg smerteleg klar over. Difor vert eg så overbegeistra for to sekker fulle av plast. Flytebrygga får vera med på kjøpet.

Nyleg høyrde eg ein reprise på Stonehenge-songen til Vegard Ylvisåker. Den kjende songaren og komikaren forstår det meste, men vitsen med Stonehenge er komplett ubegripeleg for han. Eg tenkte på Stonehenge då eg fotograferte denne konstruksjonen på eit industriområde nyleg. Dette er ikkje noko mystisk eller kultisk, men ein eller annan konstruksjon knytta til oppdrettsnæringa. Eg veit ikkje kva som skjer eller har skjedd her. Poenget er den svimlande avstanden mellom dette 'stonehenget' og originalen i England. I menneskeleg historisk samanheng er avstanden i tid ganske liten. Det er imponerande å byggja eit moderne oppdrettsanlegg med tanke på all den kunnskap som er akkumulert i eit slikt anlegg. Men eg beundrar vel så mykje tankekrafta og arbeidsinnsatsen som skapte Stonehenge, kanskje mest av di det truleg var ein arbeidsinnsats som ikkje var direkte matnyttig.

Eit par ord om denne bloggen: Det er to år sidan han var oppretta. Nesten kvar veke har det vore eit nytt innlegg, og bloggen er truleg, så langt, den mest stabile norske fotobloggen driven av amatørar. Stundom fryktar eg at me slepp opp for foto eller går leie. Eg kunne ønskt at det var fleire som klikka seg inn og sa si meining om det som blir presentert. Du som les dette kan kanskje medverka til å spreia kjennskapen til bloggen! Fleire kommentarar vil vonleg inspirera til arbeidet vidare, og at andre også kan la seg inspirera.

Den lyse åstida nærmar seg, og kva passar vel betre enn å henta fram haustlege snapshots for å minnast det som var.

Å ha ein hang mot det melankolske er mennskeleg og normalt. Å laga bilete med mørke stemningar kan gje ei god kjensle. Det er for det meste sjølvterapi.

Filene er nokre år gamle, og eg vil og slå eit slag for det å sjå seg tilbake. Sjå seg tilbake og drøyma om haustmørket.

Tidlegare denne veka gjekk eg tur i utmark. Det var tungt lende, og naturen gav ingen inspirasjon. I ein brakkvasspoll låg fleire svaner. Eg ensa dei knapt, og var sur på meg sjølv av di lengste brennvidda på objektivet berre var 70 mm. Då eg var på veg attende til bilen, kom to av svanene i full fart mot land. Den eine kravla opp på ryggen til den andre og byrja lugga henne i nakken. Kanskje var det eit paringsritual, men det såg brutalt ut. Den som låg nederst var fullstendig passiv. Eg gjekk sakte mot dei og stogga då eg var tre meter unna. Dei brydde seg ikkje. Kanskje eg kunne ha klappa dei. Ei tredje svane låg tett inntil dei to og følgde interessert med.

Så leita eg i arkivet og fann eit par andre svanebilete tatt for nokre år sidan. Me var i robåt, og svanefar kom fossande mot oss for å forsvara avkomet mot inntrengarane. Det var fart og stil over den store fuglen.

Me skal gle oss over småfuglane på fuglebrettet, men det er likevel noko spesielt å koma svaner så tett innpå livet, slik som i desse to tilfella.